Klony obce (5/2021)
Marek Pogorzelec
Różnorodność klonów budzi zachwyt i zainteresowanie nie tylko miłośników ogrodów, ale też urbanistów, bo niektóre świetnie znoszą niewygody związane z wegetacją w otoczeniu betonu, spalin, a także niedostatek wody. Gatunki klonów sprowadzane z innych części świata są atrakcyjne, ale bywają też zagrożeniem.
Klon jesionolistny
(Acer negundo L.) – to niezwykle groźny dla naszego środowiska naturalnego gatunek inwazyjny, pochodzący ze wschodnich i centralnych obszarów Ameryki Północnej. Bardzo odporny na suszę oraz mrozy, rośnie szybko; jest krótkowieczny. Ma nieregularną koronę o zwisających gałęziach. Osiąga 10–15 m wysokości. Kora młodych pędów jest gładka, w kolorze oliwkowozielonym.
To gatunek dwupienny (nietypowy dla rodzaju Acer); kwiaty męskie mają kształt zwisających pęczków, żeńskie (występujące na innych drzewach) są zebrane w grona. Miejscami występuje w dużym zagęszczeniu, będąc utrapieniem dla leśników. Według autorów publikacji Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych bezpośrednio przyczynia się on do zmiany charakteru lasów łęgowych z udziałem wierzb i topól. Równie dobrze rozrasta się w innych środowiskach. Zakwita przed rozwinięciem liści, zwykle na początku kwietnia. Pszczoły chętnie oblatują męskie kwiaty, zbierając głównie pyłek.
Klon tatarski
(Acer tataricum L.) – niskie drzewo pochodzące z centralnej i południowo-wschodniej Europy oraz południowo-zachodniej Azji. Osiąga 10 m wysokości. Liście szerokojajowate, nieklapowane (niekiedy ze słabo zaznaczonymi klapami). Gatunek w pełni mrozoodporny, światłolubny, mało wymagający, dobrze znosi susze. Zakwita w połowie maja; kwitnie ok. 14 dni. Kwiaty k. tatarskiego są chętnie oblatywane przez pszczoły. Wydajność: miodowa – 45 kg/ha, pyłkowa – 8 kg/ha.
Kwiatostan klonu tatarskiego
Klon Shirasawy
Męski kwiatostan klonu jesionolistnego
Klon Ginnala
Klon Ginnala to podgatunek klonu tatarskiego (Acer tataricum subsp. ginnala (Maxim.) Wesm.; syn. Acer ginnala Maxim.), pochodzący z północno-wschodnich Chin, Korei i Japonii. Dorasta do 7 m. Często rośnie w formie krzewiastej. Liście trójklapowe, jesienią przebarwiają się na kolor jasnoczerwony. Kwitnie zwykle kilka dni później od formy podstawowej (k. tatarskiego); wydajność: miodowa – 55 kg/ha, pyłkowa – 10 kg/ha. Oba gatunki są często sadzone w parkach, na osiedlach i wzdłuż dróg. Drzewa mają gęsty pokrój i dobrze sprawdzają się w żywopłotach, np. jako osłona ścieżek spacerowych i rowerowych przed ruchem samochodowym.
Jesienne barwy
Klony należą do drzew efektownie przebarwiających się jesienią. Poszczególne gatunki mają wiele odmian, różnią się nie tylko kwiatostanami, ale też pokrojem, kształtem i kolorem liści, dlatego bardzo chętnie sadzi się je w ogrodach japońskich. Są też gatunki o dekoracyjnej korze. Do najpiękniejszych należą klon palmowy (Acer palmatum Thunb.) i klon Shirasawy (Acer shirasawanum Koidz.). Kwiaty niektórych klonów są ignorowane przez pszczoły, co nie wynika jednak z braku nektarowania. Pszczoły korzystają raczej z pożytku roślin, które występują masowo i są im lepiej znane. Najbogatsza w Polsce kolekcja klonów znajduje się w arboretum SGGW w Rogowie.
tekst/zdjęcia:
MAREK POGORZELEC
z zawodu informatyk, z przekonania – pszczelarz; prowadzi własną pasiekę oraz szkółkę roślin; tworzy kolekcję roślin miododajnych
