Miodunka

Zofia Kaczmarek

AdobeStock 

Nazywana jest też plamistą, nakrapianą albo lekarską. W tradycji ludowej na miodunkę mówiono też suchotnik i ziele płucne. Wyciągi z rośliny stosowano bowiem w schorzeniach dróg oddechowych, w zapaleniu oskrzeli i płuc, a nawet przy gruźlicy. 

Miodunka (Pulmonaria L.) to niewielka bylina, dorastająca do 15-30 cm, należąca do rodziny roślin ogórecznikowatych. Jej kwiaty są miododajne i zapewne tej cesze zawdzięcza nazwę rodzajową. Pochodzi z Europy i Kaukazu. Na świecie występuje 16 gatunków, w Polsce są zaledwie cztery dziko rosnące: miodunkę ćmę, miękkowłosą, plamistą i wąskolistną. W środowisku naturalnym miodunkę można spotkać w lasach liściastych i wilgotnych zaroślach, najczęściej na glebach próchniczych, dobrze przewietrzanych. Jest cieniolubnym, mrozoodpornym hemikryptofitem. Ogrodnicy wykorzystują ją w nasadzeniach, zwłaszcza w ogrodach, w miejscach, które trudno zagospodarować. Doskonale komponuje się z funkiami, paprociami, bodziszkami i zawilcami. 

Łodyga miodunki jest wzniesiona, pojedyncza, słabo rozgałęziona, kanciasta, gruczołowato owłosiona. Liście rośliny są jajowate, a liście odziomkowe – zaostrzone, o szerokości mniej więcej równej ich długości (co najwyżej półtora raza dłuższe od szerokości), u nasady zwężone, od spodu są jaśniejsze i sztywno owłosione. Ich ogonki liściowe są dłuższe od blaszki. Liście łodygowe w dolnej części mają krótkie, oskrzydlone ogonki, górne są siedzące. Na górnej stronie wszystkich liści występują jasne, srebrzyste plamy, co jest charakterystyczną cechą rośliny.

Kwiaty miodunki są dwubarwne i różnosłupkowe: młode mają kolor czerwony, a później wybarwiają się na fioletowo. Wyrastają na krótkich, silnie gruczołowato owłosionych szypułkach, tworząc na szczycie łodygi stosunkowo gęsty kwiatostan typu dwustronny sierpik. Kielich, lejkowatego kształtu, jest złożony z pięciu jednakowych trójkątnych ząbków. Wewnątrz korony znajdziemy pięć łukowatych orzęsionych linii, które przyciągają mrowie pszczół, a także innych owadów i są również przez nie zapylane. Miodunka kwitnie w okresie marzec-maj. Wydajność miodowa z hektara zwartego łanu waha się w granicach 35-40 kg/ha, a wydajność pyłkowa nie została określona. Pszczoły formują obnóża pyłkowe koloru jasnożółtego. Owoc miodunki składa się z czterech brunatnych lub czarnych rozłupek.

Miodunkę wykorzystuje się w chorobach związanych z drogami oddechowymi. Do tej pory jest to jedna z roślin o najsilniejszym dobroczynnym działaniu na układ oddechowy. Wspomaga zwalczanie stanów zapalnych, ze względu na to, iż jest źródłem krzemionki (krzemu) oraz alantoiny, naturalnej substancji łagodzącej i przeciwzapalnej. Z kolei zawarte w miodunce saponiny i śluzy wspomagają funkcjonowanie nabłonka płuc, wpływają rozrzedzająco na wydzieliny z dróg oddechowych i działają wykrztuśnie. 

Miodunka jest też źródłem garbników, które mają nie tylko działanie przeciwzapalne, ale są związkami antybakteryjnymi i przeciwwirusowymi, przez co mogą ograniczać częstotliwość i długość infekcji. W chorobach związanych z uporczywym kaszlem, szczególnie suchym, wykorzystuje się liście lub kwiatostany miodunki. Pomocne są także przy zapaleniu krtani, astmie, a nawet mukowiscydozie. Działanie miodunki można spotęgować podając witaminę C i A, które wspomagają procesy odpornościowe. Roślina ma też właściwości moczopędne, odtruwające, detoksykujące. Wiąże w organizmie toksyny, które potem wydalane są z organizmu wraz z moczem. Z kolei zawarte w miodunce witaminy z grupy B i flawonoidy mogą przyczyniać się -  jak sugerują badania z ostatnich lat - do zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (w tym Parkinsona czy Alzheimera). Witaminy z grupy B poprawiają funkcjonowanie układu nerwowego, wzmagają zdolność koncentracji i uwagi, natomiast flawonoidy to związki zwalczające wolne rodniki, które przyspieszają starzenie się komórek organizmu.

 

„Pszczelarstwo” - wiedza i doświadczenie.
Zrób z tego pożytek!

 ZAMÓW PRENUMERATĘ