Pszczelarstwo dla wszystkich

Tytuł książki ojca Émile’a Warrégo – Pszczelarstwo dla wszystkich –  w pełni oddaje intencje jej autora. Émile Warré (1867–1951),  francuski duchowny katolicki i pszczelarz poświęcił 30 lat, aby stworzyć typ ula bezramkowego, umożliwiającego produkcję miodu wszystkim osobom zainteresowanym pszczelarstwem, w tym rodzinom najuboższym. Autorska konstrukcja, wyposażona w snozy, ma wymiary zbliżone do wymiarów naturalnych gniazd rodzin pszczelich, podobny kształt, i zapewnia pszczołom możliwie największą swobodę, a pszczelarzowi pracę bez wielkiego wysiłku. Ul, nazwany zresztą później nazwiskiem swego konstruktora, albo też ulem ludowym (la ruche populaire), zyskał na świecie popularność, a dziś na nowo odkrywają go zwłaszcza pasiecznicy, działający według zasad zrównoważonego rozwoju.

Émile Warré, Pszczelarstwo dla wszystkich, tłum. Jan Orzechowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2021 darmowa wersja elektroniczna: https://doi.org/10.12797/9788381384537

To głównie z myślą o nich, ukazał się właśnie pierwszy polski przekład monografii L'apiculture pour tous, którą we Francji opublikowano pół wieku temu (1951). Fakt ten odnotowujemy z uwagą, bo książka wypełnia lukę na naszym pszczelarskim rynku wydawniczym. Z francuskiego na język rodzimy przełożył ją Jan Orzechowski, prywatnie pszczelarz z 10-letnim stażem, i zdeklarowany zwolennik gospodarowania w tego typu ulach. 
Myliłby się jednak każdy, kto by sądził, że Pszczelarstwo dla wszystkich jest jedynie kolejnym podręcznikiem pszczelarzenia, opisem popularnych konstrukcji ulowych czy też metod pracy, które pozwalają uzyskać miód. To znacznie więcej niż poradnik, to też podręcznik etyki pszczelarstwa, kanon zasad, którymi powinien się kierować człowiek, kiedy decyduje się na trzymanie pszczół. 
Książka o. Warrégo jest także po części historią pszczelarstwa. Autor omawia popularne ówcześnie typy uli, obnaża ich wady, punktuje zalety i na tym tle przedstawia czytelnikowi atuty własnej konstrukcji, bynajmniej jej nie narzucając, podsuwa jako jedną z propozycji. Przede wszystkim jednak dzieli się z czytelnikami wiedzą, którą zdobył w czasie długiego gospodarowania. 
Pszczelarstwo dla wszystkich to zapis ponad 30-letnich doświadczeń o. Warrégo w jego własnej, liczącej 350 uli, pasiece; zapis refleksji, towarzyszących codziennemu wysiłkowi opiekuna pszczół, jego problemom i radościom, które często stają się również pretekstem do przemyśleń o świecie, nierzadko krytycznych. „Czy ludzie uczą się na doświadczeniach? – pyta w pewnym momencie autor, niby retorycznie, i zaraz szybko odpowiada: „Nie zauważyłem”. 
Mimo wszystko jest to barwna, nostalgiczna opowieść o świecie Warrego, o ówczesnym rytmie życia. Tamtą epokę znakomicie przywołuje zresztą szata graficzna publikacji, nastrojowa, monochromatyczna, utrzymana w estetyce retro, wzbogacona czarno-białymi ilustracjami, rycinami, podkreślona sepią fotografii. 
Dla osób, które chcą trzymać pszczoły w sposób naturalny Pszczelarstwo dla wszystkich jest lekturą obowiązkową. Ale równie cenna okaże się także dla pszczelarzy prowadzących na co dzień gospodarkę intensywną; oni również znajdą w monografii francuskiego opata wiele ważnych myśli i wskazówek. 
Na tym jasnym obrazie cieniem kładzie się jednak językowa strona książki, która znacznie odbiega od wysokiego poziomu edytorskiego. Niektóre fragmenty sprawiają wrażenie nietkniętych ręką redaktora, rażą nieporadnością, są i takie, które jednak wyraźnie kłócą się z zasadami poprawnej polszczyzny. Warto zatem zadbać, żeby druga edycja publikacji – czego Tłumaczowi serdecznie życzymy – była wolna od tego typu niedociągnięć. (gw)