Zioło ogródków, pól i łąk - mięta (6/2021)
Zofia Kaczmarek
Mięta to najliczniej reprezentowany rodzaj z rodziny jasnowatych, którą tworzy ponad 30 gatunków. Wchodzi w skład preparatów stosowanych do aromatyzacji i dezynfekcji uli oraz sprzętu pasiecznego.Działa uspokajająco na pszczoły, co jest ważne, zwłaszcza w czasie łączenia rodzin i wymiany matek. I odstrasza mrówki!
Jej nazwa ma starożytny rodowód: wywodzi się od imienia greckiej nimfy – Minte (Minta, Minto, Mente), która została zamieniona w roślinę. W czasach rzymskich wieńce z liści mięty zdobiły głowy filozofów, ponieważ uważano,że roślina sprzyja rozwojowi umysłu i poprawia zdolności poznawcze. W Polsce nazywano ją miętkiewką, zielem św. Jana lub dobrym zielem, uznając za symbol mądrości, gościnności i miłości.
Liście mięty są bogate m.in. w kwas askorbinowy, karoten, rutynę, olejki eteryczne (mentol, menton), garbniki, flawonoidy, sole mineralne. Ma działanie antyseptyczne, żółciopędne, chłodzące, rozkurczające. Łagodzi dolegliwości trawienne (wzdęcia, bóle brzucha, skurcze przewodu pokarmowego, nieżyt żołądka, jelit), a także górnych dróg oddechowych. Wspomaga pracę wątroby, pomaga w bólach głowy oraz nerwobólach, a także koi nerwy, działa relaksująco, ułatwia zasypianie. W kosmetyce wykorzystywana przy produkcji past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej, a także proszków do prania, płynów do mycia naczyń oraz szamponów skutecznie przyśpieszających wzrost włosów. Jej walory kulinarne są powszechnie znane.
Do najbardziej popularnych gatunków mięty należą:
Mięta polna; pospolita w naszej szerokości geograficznej roślina wieloletnia; dorasta do 45 cm; wytwarza pełzające kłącza i podziemne rozłogi; lubi podmokłe łąki lub żyzne pola uprawne, wilgotne, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym; toleruje zarówno pełne słońce, jak i cień; jest mrozoodporna; na zimę część nadziemna zamiera, wiosną z podziemnych kłączy wyrastają młode pędy; liście m. polnej dodane do mleka przedłużają jego świeżość; kwiaty drobniutkie, grzbieciste, fioletowe lub różowe; m. polna kwitnie w okresie lipiec–wrzesień; wydajność miodowa: ok. 65 kg/ha.
Mięta nadwodna; roślina wieloletnia o silnym zapachu cytryny, limonki; wyrasta do ok. 80 cm; kwiaty różowe lub liliowe, skupione w okółkach na szczycie łodygi, tworzą kuliste kwiatostany, natomiast w dolnych partiach rośliny powstają tzw. porozrywane kwiatostany; preferuje stanowiska bagienne, brzegi cieków wodnych, mokrych łąk, rowów; coraz częściej wykorzystywana do obsadzeń oczek wodnych; kwitnie w okresie lipiec–wrzesień.
Mięta długolistna; nazwa ludowa: mięta babcina; w sprzyjających warunkach (środowisko wilgotne, półcień, żyzna gleba bogata w wapń i azot) tworzy zwarte łany; wyrasta na wysokość 30–120 cm; rozmnaża się z podziemnych rozłogów; od m. zielonej różni się owłosieniem spodu liści i łodygi; kwiatostan groniasty, w prostym kłosie płatki kwiatów wybarwione są na różowo, czerwono, bądź fioletowo; kwitnie w okresie lipiec–sierpień; wydajność miodowa z ha 400–600 kg.
Mięta pieprzowa; skrzyżowanie m. nadwodnej z m. zieloną; do idealnego rozwoju potrzebuje odpowiedniej wilgotności i pełnego słońca (w Polsce takie warunki występują bardzo rzadko); wydajność miodowa 200 kg/ha.
Mięta zielona; inaczej kłosowa; roślina wieloletnia, o krzewiastym pokroju; w smaku delikatniejsza i słodsza od pozostałych odmian (zawiera mniej mentolu); kwiaty drobne, białe, liliowe lub różowe; kwitnie w okresie czerwiec–lipiec.
Mięta imbirowa; wywodzi się z Dalekiego Wschodu; krzyżówka m. polnej i m. zielonej; charakteryzuje się miętowo-imbirowym aromatem; dorasta do 60–70 cm; jedna z niewielu odmian nieekspansywnych.
Mięta wonna; naturalnie występuje w basenie Morza Śródziemnego; osiąga wysokość 50–100 cm; kwiaty białe bądź fioletowe, zebrane w kłosy; zapach przypomina woń jabłka; kwitnie w okresie lipiec–październik; wydajność miodowa z ha: 140–200 kg.
