Relacja z działalności Zespołu ds. Pszczelarstwa przy Ministrze Rolnictwa

W 2018 roku ONZ, z inicjatywy Słowenii, ustanowiło 20 maja Światowym Dniem Pszczół. Niemal w przeddzień tego święta 18 maja 2022 roku do Ministerstwa Rolnictwa w Warszawie przybyli przedstawiciele krajowych organizacji pszczelarskich. W obecności Pełnomocnika Rządu ds. Przetwórstwa i Rozwoju Rynków Rolnych, sekretarza stanu Norberta Kaczmarczyka, spośród zgłoszonych kandydatów w wyborach tajnych w ramach Porozumienia Rolniczego powołano Zespół do Spraw Pszczelarstwa. Największym zaufaniem głosujący obdarzyli Waldemara Kudłę (prezesa Związku Pszczelarzy Ziemi Legnickiej), który został przewodniczącym zespołu oraz Antoniego Ożoga (prezesa Wojewódzkiego Związku Pszczelarzy w Opolu) i Piotra Krawczyka (prezesa Regionalnego Związku Pszczelarzy w Częstochowie), którzy zostali jego zastępcami. 

W trakcie spotkania poruszono problemy najbardziej istotne dla pszczelarstwa oraz nakreślono zasady działania. Za najpilniejsze uznano sprawy związane ze zdrowiem pszczół oraz interwencjami w sektorze pszczelarskim w ramach Krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027. Zgłoszono liczne wnioski o zmiany w projekcie dokumentu. 

Podczas kolejnych zebrań zwrócono uwagę na temat zdrowia pszczół. Przedstawiciele naszego środowiska dostrzegli problem związany z wprowadzeniem od 2023 roku przez UE (a więc i w naszym kraju) zakazu stosowania kwasów w zwalczaniu warrozy (nie dotyczy preparatów weterynaryjnych zawierających kwasy). Podkreślono, że zakaz nie wynika z opracowania innego skutecznego środka zwalczającego. Niezadowolenie wzbudziła informacja, że Niemcy w tym względzie zapewniły sobie okres przejściowy do 2027 roku. 

Dużo uwagi  poświęcono niskiej skuteczności zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół przez PLW. Podniesiono problem dużej liczby obszarów zapowietrzonych, wyznaczonych wokół ognisk choroby, których status nie zmienia się latami oraz kwestię stosowania niejednolitych procedur przez służby weterynaryjne. Przedstawiciel IW, jako przyczynę tego stanu rzeczy, wskazał braki kadrowe, które planowano uzupełnić, zatrudniając 1300 nowych lekarzy weterynarii w 2022 roku. Nasz zespół zaproponował, aby skorzystać z pomocy techników pszczelarzy, jako osób dobrze znających tę niszową problematykę, a przy tym odpornych na użądlenia pszczół (czego często obawiają się lekarze weterynarii), gotowych wesprzeć państwową służbę weterynaryjną. Zwróciliśmy też uwagę na aspekt ekonomiczny, tj. możliwość zminimalizowania kosztów (ponoszonych na perlustracje), a także inne korzyści, w tym, niezwykle ważną, możliwość szybkiej kontroli pasiek w obszarze zapowietrzonym. Zasugerowaliśmy, aby zmiany też zostały uwzględnione w przygotowywanym wówczas rozporządzeniu ministra w sprawie zakresu czynności o charakterze pomocniczym wykonywanych przez osoby niebędące pracownikami Inspekcji Weterynaryjnej, co rzeczywiście znalazło odzwierciedlenie w treści dokumentu. Zarówno na szczeblu wojewódzkim, jak i powiatowym spotkało się to z dużym zadowoleniem ze strony lekarzy weterynarii i pszczelarzy. Czas pokaże, w jaki sposób zmiany te przełożą się na efekty. 

W odniesieniu do stanu zdrowia i kondycji pszczół stwierdzono m.in., że ważnym aspektem jest prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin w rolnictwie. Pszczelarze wskazali na negatywne skutki częstego łamania przepisów i wykonywania oprysków na uprawach kwitnących w porze oblotu pszczół oraz braku skutecznego przeciwdziałania w tym zakresie PIORiN. Niejednoznaczność przepisów w tym zakresie uznano za główną przyczynę konfliktu w relacjach rolnik – pszczelarz. Nie uzyskaliśmy odpowiedzi na pytanie, czy dopuszczając do stosowania środki ochrony roślin, bierze się pod uwagę oddziaływanie chemikaliów na znacznik feromonowy pszczół. Przedstawiciel ministerstwa zobowiązał się do udzielenia odpowiedzi w późniejszym okresie. Oceniamy, że dopóki nie zostaną wprowadzone jednoznaczne uregulowania prawne (lub interpretacyjne) do tej problematyki będziemy musieli powracać. 

Liczne wnioski, dotyczące wprowadzenie zmian w projekcie Krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej w obszarze interwencji w sektorze pszczelarskim, niestety nie zyskały akceptacji. Ministerstwo argumentowało, że nie można zmieniać treści zawartych w planie bez jego aneksowania. Mamy nadzieję, że zgłoszone uwagi są na tyle zasadne, że we wskazany na spotkaniu sposób, zostaną wprowadzone do planu i zaczną obowiązywać od jego przyszłorocznej edycji. Wnioskowaliśmy m.in. o  nieuzależnianie dofinansowania zakupu matek i odkładów od posiadania numerów SB lub RHD, zakupu leków od posiadania nr. EP. 

Aktualnie pracujemy nad:

• oznakowaniem uwzględniającym kraj pochodzenia w przypadku miodów importowanych miodów importowanych krajem pochodzenia, które by zastąpiło zapis „mieszanka miodów z UE i spoza UE”;
• propozycjami zmian w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie metod analiz związanych z oceną miodu;
• wprowadzeniem jednoznacznej oceny przez jednostki kontrolujące jakość miodu dla „miodów z dodatkami”. 

Pilną sprawą dla Zespołu jest zajęcie się tematem rynku miodu (import - eksport) i jakością miodu na półkach sklepowych. 

Na podkreślenie zasługuje to, że Zespół nie działa w sposób zamknięty. Zarówno w spotkaniach roboczych, jak i pracach analitycznych uczestniczą zaangażowani przedstawiciele wielu organizacji pszczelarskich, za co bardzo dziękujemy. Na posiedzenia zapraszani są przedstawiciele organizacji pszczelarskich. Warto zauważyć, że środowisko (pszczelarskie i okołopszczelarskie) to grupa ludzi, którzy dysponują olbrzymim potencjałem intelektualnym i dlatego zachęcamy do włączenia się w prace Zespołu. Zgłoszenia proszę przesyłać na adres zespol@zwiazekpszczelarski.pl. Na ten adres można też wysłać swój adres emailowy, aby móc otrzymywać aktualne informacje o pracy zespołu.