BARWA OZNAKOWANIA MATEK PSZCZELICH

W 2021 roku matki pszczele znakujemy kolorem białym.

fot.: XISERGE / PIXABAY

Od redakcji

Począwszy od tego numeru oddajemy w Państwa ręce miesięcznik bogatszy o cztery strony. Dzięki temu możemy zwiększyć liczbę artykułów i jednocześnie wyjść naprzeciw oczekiwaniom rosnącej grupy osób, które chcą oferować na łamach naszego pisma własne usługi i produkty.

Wiosny oczekujemy w sposób aktywny, coraz częściej zaglądając do pasiek – przypominamy o tym, co powinniśmy zrobić w marcu.

W marcowym wydaniu:

• Marzec w pasiece
  Marek Podlewski
  W marcu jak w garncu brzmi stare ludowe porzekadło. To rzeczywiście najtrudniejszy okres dla rodzin pszczelich wyczerpanych zimowlą. Zwykle w pierwszej dekadzie marca obserwujemy w pasiekach pierwszy wiosenny oblot pszczół. To czas, gdy pszczoły oczyszczają się z kału, a jednocześnie sygnał dla całej rodziny, żeby przystąpiła do rozwoju.
  
  
• Wirusy pszczoły miodnej (4): rozprzestrzenienie w krajowych pasiekach
  Dr hab. Krystyna Pohorecka, Dagmara Zdańska, Marta Skubida, Andrzej Bober
  Monitoring stanu zdrowotnego rodzin pszczelich w krajowych pasiekach służy pozyskaniu wiedzy na temat rozpowszechniania groźnych dla pszczół patogenów oraz pozostałości pestycydów stosowanych w rolnictwie i pszczelarstwie. Wyniki badań mogą być wykorzystane przez pszczelarzy do przeanalizowania związku pomiędzy pojawieniem się chorób a warunkami w jakich utrzymywane są rodziny, co pozwala zmodyfikować dotychczasowe metody profilaktyki i terapii chorób pszczół.
  
  
• Wieści ze świata
  Piotr Szyszko
  Sekrety zbiorniczka nasiennego, zjednoczone siły dla pszczół i amnestia dla tiametoksamu - trzy ciekawe i ważne tematy w telegraficznym skrócie.
  
  
• Ewodia – pszczele drzewo
  Marek Pogorzelec
  Ewodia aksamitna, zwana też koreańską, to drzewo z rodziny rutowatych, pochodzące z północnych Chin i Korei, gdzie dorasta do 20 metrów. W Polsce niestety zapomniane, szczególnie przez urzędników, decydujących o nasadzeniach. Warto to zmienić, bo to roślina, która może odegrać bardzo ważną rolę w wypełnieniu luki pożytkowej dla pszczół.
  
  
• Dendroflora pożytkowa
  Sławomir Skórka
  W czasach monokultur roślin użytkowych oraz postępującej degradacji naturalnych łąk i nieużytków dostęp do różnorodnej bazy pokarmowej może zapewnić pszczołom dendroflora pożytkowa. Jest oczywiste, że nie sprowadza się ona do wierzb, lip czy robinii akacjowej. Jako właściciel sporej kolekcji dendrologicznej chciałbym podzielić się własnymi obserwacjami na temat drzew i krzewów, którym towarzyszą intensywne obloty pszczół.
  
  
• Propolis a zapobieganie infekcjom SARS-CoV-2 i leczenie COVID-19
  Dr Marta Migocka-Patrzałek
  Ludzkość używa propolisu od tysięcy lat. Produkt, okrzyknięty antybiotykiem XXI wieku, ma bardzo szerokie spektrum działania. Czy do jego niezwykłych właściwości można dopisać także wspomaganie leczenia koronawirusa?
  
  
• Zagrożenia zdrowia pszczół wynikające ze stosowania środków ochrony roślin
  Dr Tomasz Kiljanek, prof. dr hab. Andrzej Posyniak
  Pestycydy to substancje chemiczne, syntetyczne lub naturalne, w zdecydowanej większości stosowane jako środki ochrony roślin uprawnych, ale są one również substancjami czynnymi produktów biobójczych oraz produktów leczniczych weterynaryjnych. Pestycyd ma za zadanie zapobiegać, niszczyć lub ograniczać rozwój organizmu szkodliwego lub choroby. To ogromnie zróżnicowana i bardzo szeroko stosowana grupa substancji chemicznych, które pod względem wielkości produkcji i zakresu stosowania ustępują jedynie nawozom sztucznym.
  
  
• Pytania do pszczelarza
  Igor Pawłyk
  Doświadczony pszczelarz praktyk odpowiada na pytania Czytelników. W tym numerze przedstawia swój pogląd na temat technologii izolacji matek pszczelich.
  
  
• Waleczne pszczoły
  Jerzy Gnerowicz
  O gęsiach kapitolińskich, które ocaliły Rzym wiemy z podręczników historii. Obudzone pewnej nocy przez skradających się Galów głośnym gęganiem poderwały na nogi śpiących mieszkańców miasta. Ci stanęli do walki i odparli atak nieprzyjaciół. Ale lista zwierząt, które dały się poznać w roli sprzymierzeńców człowieka w walce obronnej jest znacznie dłuższa. Poczytne miejsce zajmują na niej pszczoły. Przekonanie, że żądlą tylko ludzi złych jest dyskusyjne. Ale to, że żądlą nieostrożnych jest faktem.
  
  
• Dziko żyjące rodziny pszczoły miodnej (4): o pszczołach z lasu Arnot
  Bartłomiej Maleta
  Spośród wszystkich znanych dzikich populacji najlepiej przebadane są bodaj pszczoły z lasu Arnot (USA, stan Nowy Jork), zarówno pod względem genetyki, zachowania, długości życia oraz skuteczności radzenia sobie z dręczem pszczelim. Populacja nie jest duża, raptem kilkanaście rodzin żyjących w niskim zagęszczeniu – mniej więcej jedna rodzina na kilometr kwadratowy.
  
  
• Hilary Rysiewicz – pszczelarz z ukochanej Bobowej
  O takich ludziach jak Hilary Rysiewicz mówi się, że są solą ziemi. Przez życie idą z podniesionym czołem, wierni własnym przekonaniom i prawdzie. Żyją dla świata. (red.)
  
  
• Czy naprawdę tylko koni żal?
  Piotr Sroka
  Nie bez powodu nawiązuję do znanej piosenki Agnieszki Osieckiej Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma. To po prostu kwestia trochę nostalgicznych skojarzeń, obrazów z dzieciństwa… Tyle tylko, że mnie dużo bardziej jest żal, znikających niczym cygańskie tabory, małych, przydomowych pasiek.
  
  
• Polemika
  Zdzisław Walicki
  Do zabrania głosu skłoniła mnie lektura artykułów zamieszczonych w numerach 11 i 12/2020 „Pszczelarstwa”: Waga informacji o naszych pszczołach oraz Rok z Ulmonitorem.
  
  
• Hetmanki-zgadywanki
  Jadwiga Barbara Caban
  Zapraszamy do zabawy. Przedstawiamy cztery zagadki, przygotowane przez pszczelarkę, Jadwigę Barbarę Caban. Pierwszy Czytelnik, który odgadnie wszystkie odpowiedzi i prześle je mailowo na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. otrzyma bezpłatną prenumeratę pisma na dowolny kwartał. Odpowiedzi w numerze 4/2021.
  
  

Na okładce: fotografia - JGGRZ/PIXABAY

Jednorożec

Od czasów średniowiecza Puszcza była własnością książąt mazowieckich. Lasów wówczas nie karczowano ani nie kolonizowano. Mogli z nich korzystać władcy i ich dwory. Do wyjątków należeli bartnicy, którzy, za pozwoleniem władców, osiedlali się w nich sezonowo. Pierwsi osadnicy, w tym dzięki wysiłkom królowej Bony, pojawili się na terenach wchodzących m.in. w skład dzisiejszej gminy Jednorożec w XV wieku. Przede wszystkim byli to ludzie zaprawieni do życia w trudnych puszczańskich warunkach, uparci i nieujarzmieni, słowem, nawykła do wolności ludność kurpiowska. Jej głównym zajęciem przez dalsze stulecia będą bartnictwo i łowiectwo (...)

Wykaz aktów prawnych regulujących jakość handlową artykułów rolno-spożywczych, w tym miodu:

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.
2. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
3. Dyrektywa Rady 2001/110/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnosząca się do miodu.
4. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 października 2003 r., w sprawie w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej miodu (z późniejszymi zmianami).
5. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych.
6. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej.
7. Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych i Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych.
8. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie wzoru znaku graficznego zawierającego informację „Produkt polski” .

Ryszard Olejniczak: hodowca pszczelich matek

Wiosną 2020 roku, w dniu 31 marca, odszedł od nas Ryszard Olejniczak, wybitny hodowca pszczół i znawca pszczelarstwa. Miał 81 lat. Pszczołami zajmował się od 16. roku życia, sukcesywnie powiększając własną pasiekę, która pod koniec lat 50. liczyła kilkadziesiąt uli.

Ryszard Olejniczak ukończył dwa fakultety: biologię i chemię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. W latach 70. zaczął inseminować matki pszczele, współpracując z prof. Zygmuntem Jasińskim. Wiele czasu poświęcił na tworzenie (...)

Profesor Marian Durda: lekarz i pszczelarz

Marian Durda ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Lublinie w 1961 roku, a następnie, przeszedłszy wszystkie szczeble kariery naukowej, w 1989 roku został profesorem medycyny. Był lekarzem bardzo lubianym i wymagającym – nade wszystko jednak od siebie.

Przez wiele lat (1975–2011) pracował jako ordynator Oddziału Ftyzjopneumonologicznego Okręgowego Szpitala Kolejowego w Lublinie. Cechowały go koleżeńskość i opiekuńczość. Ciągle ciekawy otaczającego świata, stale zdobywał(...)

Mieczysław Janik
nauczyciel, spółdzielca, społecznik

To nazwisko znają niemal wszyscy pszczelarze w Polsce. Jedni kojarzą je z Pszczelą Wolą, inni z lubelskim Apisem. I w jednym, i drugim przypadku pamięć przywodzi nam na myśl ważne dokonania. To właśnie Mieczysław Janik stoi za sukcesami i marką zarówno jedynej w Polsce szkoły pszczelarskiej, jak i znanej na świecie Spółdzielni Pszczelarskiej Apis w Lublinie, produkującej miody pitne i pszczele.

Na skraju Puszczy Białej

W Polsce jest prawie 2,5 tys. gmin. Ale tylko 13 z nich ma herb z motywem pszczoły, ula czy innym, związanym z pszczelarstwem. Opowieść o symbolach pszczelarskich w herbach obywatelskich naszego kraju postanowiłem rozpocząć od herbu mazowieckiej gminy Rząśnik.

O symbolicznej otoczce pszczoły, a także symbolice miodu obszernie rozpisuje się w Słowniku symboli prof. Władysław Kopaliński, więc Czytelników zainteresowanych pogłębieniem wiedzy w tej dziedzinie odsyłam do jego książki.

Apiterapia. Leczenie miodem i innymi produktami pszczelimi

Książka Bogdana Kędzi i Elżbiety Hołdernej-Kędzi właściwie nie wymaga rekomendacji. To kompendium wiedzy na temat miodu i pszczelich produktów (a także leczenia tymi produktami) autorstwa wybitnych i uznanych znawców tematu.

Profesor dr hab. n. farm. Bogdan Kędzia jest częścią historii polskiego pszczelnictwa, pszczelarstwa i apiterapii; należał do jej wytrwałych, niezmordowanych propagatorów. W historii nauki zapisał się również jako mikrobiolog oraz twórca farmakologii leku roślinnego, przyczyniając się do powstania nowego kierunku nauk biologicznych. W tej książce, zrodzonej przy współpracy z żoną, farmaceutką, dzieli się z nami częścią rzetelnej wiedzy.